|
 Daar zijn de daken met vlaaien bedekt |
| Er heerst overvloed |
Onder de bezem getrouwd zijn |
| Zonder kerkelijke inzegening samenleven |
De bezem uitsteken |
| Doen en laten wat je wil als de baas er niet is |
Iets door de vingers zien |
| Iets oogluikend toestaan |
Daar hangt het mes uit |
| Een uitdaging |
Daar staan klompen |
| Tevergeefs wachten |
Elkaar bij de neus nemen |
| Elkaar voor de gek houden |
De teerling is geworpen |
| Het besluit is gevallen |
|
De gekken krijgen de beste kaarten |
| Het geluk helpt de dommen |
Het is maar hoe de kaarten vallen |
| De toekomst ligt niet vast |
Op de wereld schijten |
| Overal maling aan hebben |
De omgekeerde wereld |
| Niets is zoals het zou moeten zijn |
| Zie ook... |
Door het oog van de schaar trekken |
| Afgezet worden |
Een ei in het nest laten |
| Iets achter de hand houden |
Lachen als een boer die kiespijn heeft |
| Gedwongen lachen |
Tegen de maan pissen |
| Iets onmogelijks proberen |
Een gat in het dak krijgen |
| (betekenis niet geheel duidelijk) |
Aan een oud dak moet je veel herstellen |
| Verouderde zaken vergen nu eenmaal onderhoud |
Men heeft daar latten op het dak |
| Er wordt afgeluisterd |
Daar hangt de po uit |
| Het is niet zoals het zou moeten zijn |
| Zie ook... |
Ergens de gek mee scheren |
| Iets of iemand bespotten |
Uit het raam groeien |
| Niet geheim kunnen blijven |
Twee zotten onder één kaproen |
| Een gek is niet graag alleen |
Zijn pijlen verschieten |
| Te snel handelen of beslissen |
De ene pijl de andere nazenden |
| Misplaatste standvastigheid |
De duivel op het kussen binden |
| Met elke man raad weten |
Een pilaarbijter |
| Iemand zo schijnheilig dat hij zelfs kerkpilaren omhelst |
Die draghen dwater in deene hant ende in dander tfier, geloef hem niet, daer no hier |
| Wees niet lichtgelovig, niet iedereen is je vertrouwen waard |
| Vertaling: Geloof nooit iemand die in de ene hand water en de andere hand vuur draagt Zie ook... |
Den harinck braden om den roge oft kuyt |
| Iets opofferen om een kleinigheid |
| vertaling: De haring braden om de hom of kuit |
Een deksel op zijn kop hebben |
| Opdraaien voor de schade |
Daar steekt meer in dan een enkele panharing |
| Daar zit meer achter |
Tussen twee stoelen in de as zitten |
| Helemaal niets uitvoeren |
De spindel valt in het vuur |
| De zaak is misgegaan |
De hond in de pot vinden |
| De laatste zijn en niets meer krijgen |
De zeug loopt met de tap weg |
| Nalatigheid is hier troef |
Met het hoofd tegen de muur lopen |
| Het onmogelijke proberen |
De kat de bel aanbinden |
| Iets al te publiekelijk ondernemen |
In het harnas steken |
| Woedend zijn |
Tot de tanden bewapend zijn |
| Zwaar bewapend zijn |
De hennentaster |
| Iemand die zich druk maakt om ongelegde eieren |
| Zie het gedicht Vanden Hinnen tastere van Anthonis de Roovere |
Aan een been knagen |
| Langdurig vergeefs bezig zijn |
Daar hangt de schaar uit |
| Daar word je bedrogen |
Onwert dieghene talre stont, die twee tonghen draghen in den mont |
| Onoprecht zijn |
| Wie twee tongen in hun mond dragen, zijn altijd onoprecht Zie ook... |
De een scheert schapen, de ander varkens |
| Het is in deze wereld ongelijk verdeeld |
|
Veel geschreeuw en weinig wol |
| Veel drukte, maar weinig resultaat |
Men moet de schapen scheren al naar ze wol hebben |
| Niet tegen elke prijs voordeel willen nastreven |
Zo mak als een lammetje |
| Heel gedwee |
| Zie ook Jesaja 53:7 |
De een rokkent wat de ander spint |
| Roddel napraten |
Zorg dat daar geen zwarte hond tussen komt |
| Pas op dat het niet misgaat |
Hij draagt de dag met manden uit |
| Hij verdoet zijn tijd |
Een kaars voor de duivel branden |
| Met iedereen slijmen |
Bij de duivel te biecht gaan |
| Geheimen aan de vijand verklappen |
Een oorblazer |
| Een kwaadspreker |
De haan en de vos hebben elkaar te gast |
| Twee bedriegers zijn steeds op hun eigen voordeel uit |
| Bekend van de fabel van Aesopus |
Wat heb je aan een mooi bord als het leeg is? |
| Lichamelijke behoeften gaan voor zintuiglijke |
Een schuimspaan zijn |
| Een zuiplap; een klaploper (betekenis niet geheel duidelijk) |
Bij iemand in het krijt staan |
| Iemand iets verschuldigd zijn |
Als het kalf verdronken is dempt men de put |
| Pas als het kwaad reeds is geschied, wordt er iets ondernomen |
Hij laat de wereld op zijn duim draaien |
| Mensen doen alles wat hij wil |
| Zie ook... |
Een stok in het wiel steken |
| Iets of iemand dwarsbomen |
Men moet zich krommen, wil men door de wereld kommen |
| Wie iets wil bereiken, moet daar wat voor over hebben |
Gode enen vlassenen baert maken |
| Schijnhelig zijn |
| vertaling: Voor God een baard van vlas maken |
Met moet geen rozen (paarlen) voor de zwijnen werpen |
| Iets verkwisten aan iemand die het niet waard is |
Zie Mattheus 7:6
|
Zij hangt haar man de blauwe huik om |
| Zij bedriegt haar man |
Het varken is door de buik gestoken |
| Alles was afgesproken werk |
Twee honden aen eenen beene, si draghen selden wel overeene |
| Verbitterd om iets vechten |
|
Op hete kolen zitten |
| Bang of ongeduldig zijn |
Het is gezond om in het vuur te pissen |
| (betekenis niet geheel duidelijk) |
Met hem kan men geen spies draaien |
| Met hem valt niet samen te werken |
Schelvis uitwerpen om kabeljauw te vangen |
| Een opoffering waar men niets mee opschiet |
Hij vangt vissen met zijn handen |
| Hij profiteert van het werk dat door anderen reeds is gedaan |
Door de mand vallen |
| Doorzien worden |
Tussen hemel en aarde hangen |
| Zich in een lastige situatie bevinden |
Naar het kippenei grijpen en het ganzenei laten lopen |
| Uit gierigheid een verkeerde keuze maken |
Men kan niet gapen tegen een oven |
| Het onmogelijke wordt niet van je verwacht |
|
Niet van het ene brood tot het andere weten te geraken |
| Niet met geld kunnen omgaan |
Het bijltje zoeken |
| Een uitvlucht verzinnen |
| 'Het bijltje (met de lange steel) zoeken' komt ook voor in de betekenis 'de zaak trachten te rekken' |
Zijn licht ergens op laten schijnen |
| Zeggen wat men ergens van vindt; iets begrijpelijk maken |
De bijl naar de steel werpen |
| De moed geheel opgeven |
| Pas in later eeuwen duikt de versie 'Het bijltje erbij neerleggen' of '-gooien' op |
Een hark zonder steel |
| (betekenis niet geheel duidelijk) |
Die zijn pap gemorst heeft kan niet alles weer oprapen |
| Schade is nooit meer helemaal goed te maken |
Si trecken omt lanxte |
| Ze willen allebei winnen |
| vertaling: Ze trekken om het langst (d.w.z. wie het het langst volhoudt) |
Liefde is waar de geldbuidel hangt |
| Liefde is te koop |
Niemant en soeckt de anderen in den oven of hi hefter selver in gewest |
| Alleen wie zelf slecht is, denkt slecht over anderen oftewel: Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten |
| Niemand zoekt de ander in de oven, als hij er zich niet zelf in verstopt heeft |
Hi speelt op die kake |
| Hij stelt zich aan |
| vertaling: Hij speelt op de kaak |
Van de os op de ezel springen |
| Slechte zaken doen |
De ene bedelaar ziet de ander niet graag voor de deur staan |
| Bang zijn voor concurrentie |
Hij kan door een eiken plank zien als er een gat in zit |
| Hij lijkt alleen maar een wonderdokter |
Zijn gat aan de poort vegen |
| Zich nergens druk om maken |
Zijn last dragen |
| Ieder heeft zo zijn problemen |
Hi cust het rinscken van der deuren |
| Hij is overdreven onderdanig |
| vertaling: Hij kust het ringetje van de deur |
Achter het net vissen |
| Een gelegenheid voorbij laten gaan |
De grote vissen eten de kleine |
| De machtigen verrijken zich ten koste van de armen |
|
De zon niet in het water kunnen zien schijnen |
| Afgunstig zijn |
Zijn geld in het water gooien |
| Zijn geld verkwisten |
Uit hetzelfde gat schijten |
| Onafscheidelijke kameraden |
Dat hangt als een schijthuis boven de gracht |
| Dat is overduidelijk |
Twee vliegen in één klap slaan |
| Twee zaken die men in een moeite kan afdoen |
De ooievaar nakijken |
| Zijn tijd verdoen |
Aan de veren kent men de vogel |
| Kinderen verloochenen hun afkomst niet |
|
Zijn huik naar de wind hangen |
| Zijn mening aan de omstandigheden aanpassen |
|
Pluimen in de wind waaien |
| Iets doen zonder nadenken |
Dune moets niet ute anders mans siden, eneghen breden rieme sniden |
| Het is gemakkelijk met kwistige hand te beschikken over wat een ander toebehoort |
vertaling: Je moet niet geen brede riem snijden uit andermans leer
|
De kruik gaat zolang te water tot zij berst |
| De onvoorzichtige die niet naar goede raad wil luisteren, ondervindt daarvan vroeg of laat de gevolgen |
|
Een aal bij de staart hebben |
| Een moeilijke zaak die gedoemd is te mislukken |
Tegen de stroom is het kwaad roeien (zwemmen) |
| Tegen algemene opvattingen kan men zich moeilijk verzetten |
|
De cappe op den thuyn hangen |
| Het voor gezien houden |
| Vertaling: de jas over de haag smijten |
Wilde beeren, die sijn by den ander gheeren |
| Soort zoekt soort |
| Wilde beren vertoeven graag bij soortgenoten |
De beren zien dansen |
| Erge honger hebben |
Hij loopt alsof hij het vuur in zijn aars heeft |
| Hij loopt zeer hard |
So ras het hecken van de dam is, lopender de verckens in het koren |
| Als er geen toezicht is springen kinderen of ondergeschikten uit de band |
| vertaling: Zodra het hek van de dam is, lopen de varkens in het koren |
Hem roeckt niet wiens huys dat brant, als hi hem by de colen wermen mach |
| Elk voordeel is meegenomen |
| vertaling: Hij geeft er niet om wiens huis in brand staat, als hij zich maar aan de gloed kan warmen |
Een morse muur is snel afgebroken |
| een slechte zaak gaat niet lang mee, of: als iets slecht gemaakt/gebouwd wordt, gaat het gemakkelijk kapot |
Voor wint ist goet seylen |
| Onder gunstige omstandigheden is het gemakkelijker succes te hebben |
| vertaling: Voor de wind is het goed zeilen |
Een oogje in het zeil houden |
| Opletten voor de anderen |
Wie weet waeromme die ganzen bervoets gaan? |
| Alles heeft zo zijn reden |
| vertaling: Wie weet waarom de ganzen blootsvoets gaan? |
Paardenkeutels zijn geen vijgen |
| Laat je niets wijsmaken |
De bok slepen |
| Zich uitsloven om niets |
Nood doet oude quenen draven |
| Angst geeft vleugels |
vertaling: Nood doet zelfs oude vrouwen rennen
|
De galg beschijten |
| Nergens bang voor zijn |
Waar aas is vliegen kraaien |
| Als er iets te halen valt, staat iedereen vooraan |
Als de ene blinde de ander leidt vallen ze beiden in de gracht |
| Wanneer onbekwamen andere onbekwamen adviseren, gaat het fout |
|
De reis is nog niet ten einde als men kerk en toren herkent |
| Je hebt je doel pas bereikt als alles gedaan is |
Niemand zo fijn iets spon of het kwam aan het licht der zon |
| De waarheid komt altijd aan het licht |
|
Het is onder het hoedje gespeeld |
| Iets in het geniep doen |
Hij heeft de wereld aan zijn voeten liggen |
| Mensen doen alles wat hij wil |
| Zie ook... |